ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΤΕΩΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ
Κ. ΓΙΑΝΝΑΚΗ Λ. ΟΜΗΡΟΥ
ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ
«ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ»
ΠΟΥ ΔΙΟΡΓΑΝΩΝΟΥΝ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΡΗΣΗΣ ΜΗΤΡΩΟΥ ΜΑΧΗΤΩΝ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Πέμπτη 25 Οκτωβρίου 2018 ώρα 7.00 μ.μ.
Σπίτι της Κύπρου – Αθήνα
Με χαρά δέχτηκα την πρόταση να πω λίγα λόγια για το βιβλίο του διακεκριμένου δημοσιογράφου Χρύσανθου Χρυσάνθου με εκδότη την «Επιτροπή Καταρτισμού και Τήρησης Μητρώου Μαχητών της Αντίστασης».
Το βιβλίο του Χρύσανθου Χρυσάνθου καταγράφει τη μεγαλειώδη αντίσταση του Κυπριακού λαού κατά του προδοτικού πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974. Με βάση αυθεντικές μαρτυρίες των πρωταγωνιστών της αντίστασης. Των ανθρώπων του λαού μας που χωρίς υπολογισμό θυσίας αντιστάθηκαν στην προ του πραξικοπήματος περίοδο στη χουντική διείσδυση και στην εθνοκτόνο δράση της ΕΟΚΑ Β και ξεσηκώθηκαν το φοβερό εκείνο πρωινό του Ιούλη του 1974, σε μια διαδικασία εν δυνάμει επαναστατική για να υπερασπίσουν τη δημοκρατία , τη νομιμότητα και τον εκλεγμένο πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.
Σε μια χώρα όπως η Κύπρος, όπου λιγοστά απομνημονεύματα γράφονται, αρχεία δύσκολα ανοίγουν και η ιστορία καταγράφεται, συχνά υπό την επίδραση ιδεολογημάτων, ιδεολογικών, κομματικών και πολιτικών προτιμήσεων, το ανά χείρας βιβλίο συνιστά μια πολύτιμη κατάθεση.
Και σε ένα τόπο μικρό που βρίσκεται εγκλωβισμένος σε μια τόσο κρίσιμη γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά περιοχή, με τα συμφέροντα τρίτων να επηρεάζουν καταλυτικά τη μοίρα του, η πρόσβαση και αναδίφηση σε βιβλίο σαν αυτό που παρουσιάζουμε σήμερα είναι απολύτως απαραίτητη, για την αντικειμενική και αμερόληπτη καταγραφή της ιστορίας.
Με σεβασμό στην αλήθεια, καταγράφονται τα πραγματικά γεγονότα της αντίστασης, χωρίς ο συγγραφέας να μπαίνει στον πειρασμό δικών του συμπερασμάτων και αυθαίρετων ερμηνειών. Ως καταγραφέας των γεγονότων και των μαρτυριών τήρησε με θρησκευτική ευλάβεια τους κανόνες της δεοντολογίας με βαθύ αίσθημα ευθύνης απέναντι στην ιστορία.
Το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα ρίχνει καινούργιους προβολείς που βοηθούν στην αποκωδικοποίηση της ταραγμένης περιόδου πριν και κατά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή. Όταν μεθοδικά επιχειρείτο από την Χούντα, την ΕΟΚΑ Β΄ και τις ξένες μυστικές υπηρεσίες η υπονόμευση του νόμιμου κράτους και η αποσύνθεση και διάλυση του δημοκρατικού και πολιτειακού ιστού.
Μπορεί η ανάγνωση των σελίδων αυτού του βιβλίου να είναι αρκετές φορές εθνικά επώδυνη αφού το πραξικόπημα έφερε αντιμέτωπους Έλληνες Κύπριους και Έλληνες Κύπριους με Ελλαδίτες ως αποτέλεσμα της απίστευτης προδοσίας που υπερέβη τα όρια της παραφροσύνης.
Ποτέ όμως η αληθινή ιστορία δεν πρέπει να αποκρύπτεται ή να συσκοτίζεται στο βωμό οποιωνδήποτε σκοπιμοτήτων.
Η εθνική αυτογνωσία είναι ίσως σήμερα το πολυτιμότερο εφόδιο για ένα λαό που διερχόμενος μέσα από «λάκκους λεόντων και συμπληγάδες πέτρες» οφείλει και σήμερα να οργανώσει την πορεία προς το μέλλον.
Για να μπει η Κύπρος σε ένα νέο ιστορικό κύκλο, αφήνοντας πίσω οριστικά ένα επώδυνο και πολυαίμακτο παρελθόν.
Το βιβλίοτου Χρύσανθου Χρυσάνθου «Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ», είναι ως εκ τούτου μια θωράκιση απέναντι στην αμνησία, την πλαστογράφηση της αλήθειας και την αποσιώπηση και συσκότιση των πραγματικών γεγονότων. Γιατί η πάροδος του χρόνου δημιουργεί τον κίνδυνο να κυριαρχούν οι μισές αλήθειες και οι μεγάλες αλήθειες να χάνονται στα τελετουργικά των επετείων. Όμως το τραύμα είναι τόσο βαθύ και η οδύνη τόσο διαπεραστική που η καταγραφή της αλήθειας είναι οφειλόμενη επίδειξη εθνικής ευθύνης. Είναι λυτρωτική κάθαρση των ατομικών και συλλογικών ενοχών. Είναι επώδυνη πλην αναγκαία εθνική διδαχή από το φοβερό εθνικό πάθημα του 1974. Είναι ακόμα φόρος τιμής για όσους έδωσαν τη ζωή τους για τη δημοκρατία και οφειλόμενη ιστορική εγγραφή αποτρεπτική επαναλήψεων. Και είναι ανασχετική του κινδύνου να κατανικήσει ο μύθος την πραγματικότητα. Γιατί ο κίνδυνος πάντα ελλοχεύει, η διαστρέβλωση καραδοκεί, η ωραιοποίηση παραμονεύει. Για να συσκοτίσει την αλήθεια, να αποδώσει ελαφρυντικά στους ενόχους, να τους αποενοχοποιήσει και να αναδείξει στεφανωμένους και φωτοστέφανα. Τα τελευταία 44 χρόνια βιώσαμε κατ’ επανάληψιν απόπειρες διαγραφής της μνήμης, παραχάραξης της αλήθειας και ασέλγειας επί της ιστορίας.
Στο βιβλίο του Χρύσανθου Χρυσάνθου καταγράφεται, δίκην εγγραφής ανεξίτηλης μη επιδεχόμενης οιασδήποτε αμφισβήτησης, μια μεγάλη αλήθεια. Δεν υπήρξε απλώς αντίσταση. Υπήρξε εν πολλοίς μαζική λαϊκή εξέγερση το πρωί της 15ης Ιουλίου και της περιόδου που προηγήθηκε. Ενός λαού που αγρυπνούσε και γρηγορούσε για χρόνια, βιώνοντας την υπονομευτική δράση της χούντας και του εσωτερικού προγεφυρώματος της ΕΟΚΑ Β, των αργυρώνητων συνωμοτών, που καθοδηγούνταν από ξένα κέντρα αποφάσεων. Η αντίσταση ήταν μια λαϊκή επανάσταση εναντίον της βαρβαρότητας του ολοκληρωτισμού που επιχειρούσε να επιβάλει η χούντα υπό την άμεση καθοδήγηση του υπερατλαντικού κηδεμόνα της. Η μαζικότητα της αντίστασης οφειλόταν στις δημοκρατικές παραδόσεις του λαού μας, στη στενή σχέση που διατηρούσε ο λαός με το Μακάριο, αλλά και λόγω της άριστης οργάνωσης σε ευρεία κλίμακα για την αντιμετώπιση της παρανομίας και του συνεχώς επαπειλούμενου ενδεχομένου του πραξικοπήματος.
Ο εξοπλισμός των αντιστασιακών αγωνιστών είχε γίνει κάτω από την ευθύνη και τον έλεγχο της νόμιμης κυβέρνησης.
Μέσα από τις καταγεγραμμένες στο βιβλίο μαρτυρίες αναδεικνύονται πόσο απεριόριστες ήταν οι δυνατότητες των λαϊκών δυνάμεων, και ότι αν η οργάνωση και η υποδομή της αντίστασης εκτεινόταν σε ευρύτερη κλίμακα το πραξικόπημα θα μπορούσε να συντριβεί.
Στο βιβλίο καταγράφονται ανέκδοτες μαρτυρίες από την αντίσταση και πολύτιμο φωτογραφικό υλικό.
Αγαπητοί φίλοι,
Το βιβλίο «Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ» είναι ένας ύμνος για τη δημοκρατία και την ελευθερία. Μια πολύτιμη υπηρεσία προς την ιστορία και την αυθεντική καταγραφή της. Ως μιας αέναης προσπάθειας, ως ενός ασταμάτητου αγώνα ενάντια στη λησμοσύνη, τη διαστρέβλωση και την απόπειρα πλαστογράφησης της αλήθειας. Μια επιβεβαίωση του αξιώματος ότι «ένας λαός δεν μπορεί να ελπίζει αν δεν έχει συλλογική συνείδηση και μνήμη της ιστορίας, του παρελθόντος και του πολιτισμού του». Ως προϋπόθεσης «εκ των ων ουκ άνευ» για να υπάρξει ως εθνική και πολιτιστική οντότητα.
Δεκαετίες μετά τη μεγαλύτερη προδοσία στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, που συνιστούν 21η Απριλίου του 1967 και 15η Ιουλίου του 1974, δυστυχώς ανεχόμαστε την καπηλεία των νεκρών αγωνιστών, την πλαστογράφηση της αλήθειας, την τυμβωρυχία της αντίστασης και τις περιγραφές που κινδυνεύουν να μας οδηγήσουν στην απόδραση από τα σκληρά προ του 1974 γεγονότα. Γιατί η αντίσταση το πραξικόπημα δεν μπορεί να λειτουργεί ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τις συλλογικές ευθύνες . Ούτε ως εξαγνισμός από τις οφειλόμενες τύψεις. Που θέλει να ξεχνά πως στην Κύπρο ,Εθνική Φρουρά, Αστυνομία, Παιδεία, Δημόσια Υπηρεσία είχαν μετατραπεί σε άντρα της αντιλαϊκής συνωμοσίας και σε εφαλτήρια της τελικής επίθεσης. Και πως η περίφημη θεωρία της βίας και της αντιβίας, έστρωσε το δρόμο στο πραξικόπημα. Κάτι που μέσα από το βιβλίο και τις μαρτυρίες αποκαλύπτεται και στηλιτεύεται.
Και μια ακόμα αλήθεια που αναδύεται μέσα από το σημαντικό αυτό βιβλίο. Η αντίσταση στη χουντική διείσδυση στην Κύπρο και στο πραξικόπημα του 1974 δεν έγινε από τους απόντες, τους εξ αποστάσεως παρατηρητές, τους παθητικούς θεατές, τους λιποτάκτες, τους καιροσκόπους και τους χαμαιλέοντες. Αυτή η συνομοταξία ανθρώπων πήγαν στα σπίτια τους από το συντομότερο δρόμο.
Την ιστορία της αντίστασης δεν την έγραψαν «όσοι το χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου αισθάνονταν».
Την έγραψαν πρώτα και πάνω απ’ όλους όσοι έδωσαν τη ζωή τους για τη δημοκρατία και την ελευθερία.
Αγαπητοί φίλοι,
Η Κύπρος πλήρωσε τραγικά ακριβό τίμημα. Και οι πολιτικές ευθύνες δεν διαγράφονται. Και αν στην επιβολή και το ρόλο της χούντας εμπλέκονται ξένες δυνάμεις, το ίδιο ισχύει και σήμερα στις απόπειρες επιβολής σχεδίων λύσης που θα στηρίζονται στα τετελεσμένα της εισβολής και της κατοχής.
Τα δημοσιευθέντα αρχεία ξένων κυβερνήσεων είναι χαρακτηριστικά. Παραμερισμός του Μακαρίου, βίαιος διαχωρισμός κοινοτήτων και ένα υπό ξένη πολυκηδεμονία σύστημα/
Και φαίνεται ότι δεν διδαχθήκαμε από τα σφάλματα του παρελθόντος και πολλοί πιστεύουν ότι με προσαρμογή στις απαιτήσεις ξένων θα πετύχουμε στοιχειωδώς δίκαιη λύση.
Αντιμετωπίζουμε τους τουρκικούς σχεδιασμούς για αξιοποίηση της Κύπρου στην πορεία της ως περιφερειακής υπερδύναμης. Κυνικές οι δηλώσεις Τούρκων επισήμων τόσο για την επιδιωκόμενη λύση όσο και για τις αρπακτικές συμπεριφορές στον ενεργειακό πλούτο της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη.
Δεν χωρούν αυταπάτες και ευσεβοποθισμοί. Οι απροκάλυπτα συνομοσπονδιακές και διχοτομικές απόψεις Τουρκίας και Τ/Κ ηγεσία δυναμιτίζουν τις κατά καιρούς διαπραγματεύσεις και τις οδηγούν σε αδιέξοδο. Και όπως τότε υπήρξε ο κοινός δεσμός αγώνων με τον Ελληνικό λαό ενάντια στη χούντα, έτσι και τώρα χρειαζόμαστε μια ευρύτερη εθνική στρατηγική Κύπρου – Ελλάδας για αποτροπή των τουρκικών σχεδιασμών.
Και είναι γι’ αυτό που Ελλάδα και Κύπρος θα πρέπει αποφασιστικά να απορρίψουν τέτοιες διχοτομικές και συνομοσπονδιακές θέσεις, όπως και την εμμονή της Τουρκίας σε διατήρηση των αναχρονιστικών εγγυήσεων, του μονομερούς επεμβατικού δικαιώματος και μόνιμης τουρκικής παρουσίας. Και βέβαια για το αδιέξοδο που θα προκύψει σε αυτή την περίπτωση, να επιρριφθεί η ευθύνη κατ’ αποκλειστικότητα στην τουρκική πλευρά.
Η ανάγκη μιας αναδιαμορφωμένης στρατηγικής καθίσταται τώρα ακόμα πιο αναγκαία κα επιτακτική. Με προβολή του αντικατοχικού χαρακτήρα της Κυπριακής κρίσης.
Με απαίτηση για συζήτηση της ουσίας του Κυπριακού και ειδικότερα της αποχώρησης στρατευμάτων και εποίκων, του εδαφικού, του περιουσιακού, της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
Με παραμερισμό προτάσεων που υποβαθμίζουν τους Έλληνες Κυπρίους σε δεύτερης κατηγορίας πολίτες. Με αποκάλυψη και στηλίτευση διεθνώς και εντός Ε.Ε. της συνεχιζόμενης τουρκικής κακοπιστίας και αδιαλλαξίας.
Οδηγός και πυξίδα πλεύσης όσα ο Εθνάρχης Μακάριος ανέφερε στο ετήσιο συλλαλητήριο καταδίκης των μαύρων επετείων του δίδυμου εγκλήματος στις 20 Ιουλίου 1976.
«Η μόνη προσφερόμενη λύσις είναι η αναγνώρισις και αποδοχή της «ντε φάκτο» καταστάσεως.Ποία όμως, η ωφέλεια εκ της τοιαύτης λύσεως; Μήπως δια να αποφευχθεί η τουρκοποίησις των κατεχομένων εδαφών; Αλλά θα γίνει τότε τη συγκαταθέσει και δια της υπογραφής μας. Μήπως δια να αισθανώμεθα ασφαλείς εις το υπόλοιπον τμήμα της νήσου;
Πιστεύω, αντιθέτως, ότι η νομιμοποίησις των τετελεσμένων γεγονότων θα διεγείρει την τουρκική βουλιμίαν και θα ενθαρρύνει τα επεκτατικά σχέδια της Τουρκίας εις την Κύπρον».
Χρέος μας λοιπόν και σήμερα να αποφύγουμε την προσαρμογή με την κατοχή, να μην υποταχθούμε στη λογική ενός άρρωστου ρεαλισμού και να επιμείνουμε στις διαχρονικά άφθορες αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Αυτή είναι η οφειλόμενη ανταπόκριση στο χρέος έναντι της αντίστασης του λαού αλλά και ως επικύρωση του αξιώματος πως οι αγώνες δεν δικαιώνονται παρά μόνο με τη συνέχιση τους.
Και επειδή το πιο μεγάλο μας χρέος είναι να τιμούμε για πάντα τους ήρωες – μάρτυρες της αντίστασης στο προδοτικό πραξικόπημα, ας τελειώσω αυτή την αναφορά μου με τους στίχους του μεγάλου ποιητή του Ελληνισμού Γιώργου Σεφέρη:
-Ένα παρθένο δάσος σκοτωμένων το μυαλό μας.
- Κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές
- είναι γιατί τα’ ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη
- δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή
- γιατί είναι αμίλητη και προχωράει
- στάζει τη μέρα, στάζει στον ύπνο
- μνησιπήμων πόνος.
- Να μιλήσω για ήρωες να μιλήσω για ήρωες: Ο Μιχάλης
- που έφυγε με ανοικτές πληγές από το νοσοκομείο
- ίσως μιλούσε για ήρωες, όταν τη νύκτα εκείνη
- που έσερνε το ποδάρι του μες στη συσκοτισμένη πολιτεία
- ούρλιαζε ψηλαφώντας τον πόνο μας. «στα σκοτεινά πηγαίνουμε στα σκοτεινά προχωρούμε…»
- οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά.
Αγαπητοί φίλοι,
Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια και δίκαιος έπαινος στο συγγραφέα Χρύσανθο Χρυσάνθου και την Επιτροπή Καταρτισμού και Τήρησης Μητρώου Μαχητών της Αντίστασης για την πολύτιμη αυτή έκδοση και τη συνεισφορά τους στην καταγραφή των πραγματικών γεγονότων μιας σκοτεινής περιόδου της νεότερης Κυπριακής και ευρύτερης Ελληνικής Ιστορίας.
Σας ευχαριστώ.
25.10.2018
